Τραύμα, ταύτιση και ιστορική συνάφεια. Σχετικά με την αναγκαιότητα να συμπεριλάβουμε το εθνικοσοσιαλιστικό παρελθόν στην ψυχαναλυτική ερμηνευτική διαδικασία
Werner Bohleber
Trauma, Identifizierung und historischer Kontext. Über die Notwendigkeit, die NS-Vergangenheit in den psychoanalytischen Deutungsprozeß einzubeziehen
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ
Το βιβλίο της Johanna Haarer «Die deutsche Mutter und ihr erstes Kind», εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1934 και αποτέλεσε το βασικό έργο γερμανικής παιδικής φροντίδας κι εκπαίδευσης που διδάχθηκε σε εκπαιδευτικά τμήματα για μητέρες επί εθνικοσοσιαλισμού. Σε αυτό γίνεται επίκληση στη γυναίκα του καθήκοντος με σταθερό χαρακτήρα, μια γυναίκα με αισθητήριο για την τάξη, την καθαριότητα, την κανονικότητα και την ακρίβεια. Το παιδί οφείλει να διατηρήσει την «φυσική αμεροληψία» του. Ωστόσο η πολύ αφοσίωση, η προσοχή και η υποχωρητικότητα – είναι βλαβερές. Η συγγραφέας συνιστά πάνω από όλα «ηρεμία» για το μωρό και προειδοποιεί σε ότι αφορά τις συνέπειες μιας «υπέρ του δέοντος αγάπης»:
«Ταΐζουμε το παιδί, το κάνουμε μπάνιο και το στεγνώνουμε φροντίζοντας να το αφήνουμε στην ησυχία του και όσο είναι δυνατό μόνο του στο δωμάτιο. Στην περίπτωση που το παιδί κλαίει ενώ οι ανάγκες του έχουν ικανοποιηθεί, η μητέρα οφείλει να παραμείνει «σκληρή» και να μην το πάρει στην αγκαλιά της. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει να κερδίσει στις πρώτες «αναμετρήσεις δύναμης» μαζί του».
Αργότερα το μικρό θα χρειαστεί περισσότερο προσοχή αλλά η Haarer προειδοποιεί να μην το «κακομάθουν». Ο κυριότερος στόχος της εκπαίδευσης βρίσκεται στο σημείο αντιπαράθεσης με την θέληση και το πείσμα του παιδιού. Το «μυστικό» στο μεγάλωμα του βρίσκεται στο να μπορέσει η μητέρα να ανταπεξέλθει στις «αντιπαραθέσεις» μαζί του. Ήδη το μωρό είναι σε θέση να προκαλέσει ρήγμα στην θέληση της μητέρας τις στιγμές που απαιτεί δικαιωματικά να ασχοληθεί με κάτι. Αν η μητέρα υποχωρήσει κατασκευάζει ένα ακλόνητο μικρό τύραννο μέσα στο σπίτι. Το ανεκπαίδευτο παιδί πρέπει «να μπει στον πάγο» και να τοποθετηθεί σε ένα μέρος όπου « θα μπορεί να είναι μόνο του και χωρίς επίβλεψη μέχρι να αλλάξει την συμπεριφορά του». «Δεν είναι εύκολα να το πιστέψετε πόσο γρήγορα και νωρίς το μωρό αντιλαμβάνεται τη διαδικασία». Με αυτόν τον τρόπο το παιδί γίνεται ένα «χρήσιμο κομμάτι της λαϊκής κοινότητας» και μαθαίνει «να συντάσσεται μέσα στην κοινότητα και για χάρη της να υποχωρούν οι επιθυμίες και οι επιδιώξεις του».
Οι εκτεταμένες συνέπειες για την ψυχική ανάπτυξη παιδιών που μεγαλώνουν με αυτά τα αξιώματα είναι προφανείς. Με αυτόν τον τρόπο προκαλούνται πρώιμοι τραυματισμοί. Όταν οι παιδικές ανάγκες και η εξάρτηση από το πρωταρχικό αντικείμενο (μητέρα) παραβλέπονται ή αγνοούνται, γεννιέται στο παιδί μια αίσθηση αδυναμίας που το κατακλύζει καθώς και καταστροφικά άγχη. Κι ακόμη αισθάνεται απύθμενα αβοήθητο και παραδομένο σε μια κατακερματισμένη επιθετικότητα. Το αποτέλεσμα είναι να προκαλούνται νεκροί πυρήνες μέσα στον εαυτό, μια βουβή μοναξιά που δεν διαθέτει καμιά γλώσσα να εκφραστεί. Ενδοβάλλονται έτσι άσπλαχνα εσωτερικά αντικείμενα (Introject) που οδηγούν σε μια περιφρονητική και δίχως επιείκεια συμπεριφορά μπροστά στην αδυναμία και την ένδεια του εαυτού και των άλλων. Αυτά είναι τα «φαντάσματα στο παιδικό δωμάτιο» που αναπαράγονται διαγενεακά. Σε αυτά βρίσκονται οι πιο επίμονες κληρονομιές του εθνικοσοσιαλισμού.
