Herausgegeben von akzept e.V. Bundesverband Deutsche AIDS-Hilfe JES Bundesverband

‘’Akzeptanz braucht Akzeptanz!‘‘ – Plädoyer für eine soziokulturelle Sensibilisierung
des Wandels in der Drogenpolitik

‘’Η αποδοχή χρειάζεται αποδοχή!’’ Υπέρ μιας κοινωνικής –πολιτισμικής ευαισθητοποίησης στην πορεία μιας αλλαγής στην
πολιτική των ναρκωτικών

Των Arndt Hoffmann και Urs Köthner

Ο πόλεμος ενάντια στα ναρκωτικά απέτυχε και αναζητούνται εναλλακτικές προτάσεις. Η
απαγόρευση και η απαίτηση για αποχή δεν είχαν ως αποτέλεσμα κάποια καλυτέρευση στην
κατάσταση των χρηστών ούτε μείωσαν την κατανάλωση ναρκωτικών. Ενώπιον αυτής της
αποτυχίας η πολιτική διάσταση της εργασίας πάνω στα θέματα των ναρκωτικών γίνεται όλο
και πιο έντονη (Αποδοχή, αποποινικοποίηση, νομιμοποίηση).

Ως εκ τούτου το κεντρικό ερώτημα αυτής της δημοσίευσης τίθεται με τον ακόλουθο τρόπο:
Με ποιους τρόπους θα μπορούσε να επιτευχθεί και να διευρυνθεί η πολιτισμική και
κοινωνική αφομοίωση του παραδείγματος της Αποδοχής (acceptance) στην πολιτική για τα
ναρκωτικά;

Η παροντική συνθήκη του παραδείγματος της αποδοχής και η σχέση του με την
αλλαγή στην πολιτική για τα ναρκωτικά
Ο αγώνας για μια μακροπρόθεσμη και ποιοτική μεταβολή που αφορά τις πολιτικές και
κοινωνικές δομές στην σχέση τους με τα ναρκωτικά, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Στον
απόηχο μιας αποτυχημένης εθνικής, κατασταλτικής πολιτικής και διεθνούς στρατηγικής
(War on Drugs), η οποία έθεσε ως στόχευση της την παραμονή των χρήσεων ναρκωτικών σε
καθεστώς παρανομίας καθώς και την ποινικοποίηση του εμπορίου και της χρήσης –
κερδίζουν έδαφος οι θέσεις υπέρ μιας φιλελευθεροποίησης στις πολιτικές γύρω από ταναρκωτικά.

Η απαγορευτική πολιτική δεν περιόρισε την διαθεσιμότητα των ναρκωτικώνενώ ταυτόχρονα παράγει σημαντικές παράπλευρες βλάβες και οικονομικές επιβαρύνσεις
για τους χρήστες ναρκωτικών και την κοινωνία συνολικά.
Οι κίνδυνοι που προκαλούνται από την χρήση ναρκωτικών δεν μειώνονται αλλά αντίθετα
μέσω αυτών των πολιτικών ενδυναμώνονται. Δεν υπήρξε ποτέ μια κοινωνία ‘’ελεύθερη’’
από ναρκωτικά. Ούτε πρόκειται να υπάρξει.

Η αποδοχή αυτών των δεδομένων και ο αποχαιρετισμός από το παράδειγμα της αποχής
ανοίγουν νέες προοπτικές και πρακτικές δυνατότητες. Η συνειδητοποίηση του γεγονότος
πως η νομιμοποίηση των ναρκωτικών καθιστά εφικτή μια ορθολογική ρύθμιση των αγορών
ναρκωτικών ουσιών, συνεπιφέρει αποτελεσματικότητα στον τομέα της πρόληψης, στην
προστασία των νέων ανθρώπων και στην ωρίμανση των χρηστών. Δηλαδή στους τρόπους
σκέψεις που τους καθοδηγούν στις αποφάσεις τους.

Οι προσπάθειες αυτών που εργάζονται για μια αλλαγή στις πολιτικές των ναρκωτικών είναι
πολλαπλές. Μέσα από αυτές και μέσα από την πολλαπλότητα ξεδιπλώνονται ορθολογικές
στρατηγικές και λογικά επιχειρήματα. Επιδιώκεται η βελτίωση της σχέσης μας με τα
ναρκωτικά επί του παρόντος καθώς και η εισαγωγή μιας μακροπρόθεσμης δομικής
μεταβολής αυτής της σχέσης.

Για την σημασία της εργασίας πάνω στα ναρκωτικά που στηρίζεται στο μοντέλο της
Αποδοχής που επεξεργαζόμαστε στην Γερμανία αλλά και για την συνεισφορά διεθνών
θεσμών όπως του Global Commission on Drug Policy – δεν υπάρχουν πλέον αμφιβολίες. Οι
δραστηριότητες αυτές αποτελούν την αναγκαία προυπόθεση για μια καλύτερη σχέση με τα
ναρκωτικά σε μια ανοιχτή κοινωνία.

Οι γιατροί που εξειδικεύονται στα θέματα των εξαρτήσεων διοργανώνουν επιστημονικά
συμπόσια για να διασαφηνίσουν την εργασία τους. Διαφορετικοί άνθρωποι
δραστηριοποιούνται σε πολιτικές πρόληψης που βασίζονται στην αποδοχή (των χρηστών
και των επιλογών τους) και δοκιμάζουν να επιταχύνουν την αλλαγή σε πνεύμα
διαφωτισμού, δημοσιεύοντας κείμενα και βιβλία καθώς και παρουσιάσεις στο διαδίκτυο
απευθυνόμενοι κυρίως στο νεανικό κοινό. Παρατηρούμε μια κινητικότητα τόσο στον τομέα
που θέτει ως επίκεντρο την θεραπευτική εργασία με χρήστες όσο και στο επίπεδο του
δημοσίου διαλόγου.

Παρόλα αυτά η κατάσταση παραμένει στο επίπεδο της αμφιθυμίας. Παρατηρούμε ότι
πολλοί άνθρωποι έχουν εσωτερικεύσει με άκαμπτο και απόλυτο τρόπο στερεότυπα,εικόνες και παραστάσεις γύρω από τα ναρκωτικά, πράγματα που τους προκαλούν φοβίες
και άγχη.
Όλα αυτά είναι δύσκολο να τροποποιηθούν ακόμα κι όταν τους φέρνουμε αντιμέτωπους
με τα πιο λογικά επιχειρήματα αλλά και τα πιο συγκροτημένα ερευνητικά αποτελέσματα
που βασίζονται σε εμπεριστατωμένες επιστημονικές διαδικασίες. Στα ΜΜΕ, εν τω μεταξύ,
μαίνεται ο πόλεμος των εικόνων.

Συνεχίζουν να προωθούν και να αναπαράγουν μια ιδεολογικού τύπου τύφλωση φτιαγμένη
από αμφιθυμία, φαντασμαγορία και παιγνίδια τρόμου. Κατασκευάζονται συσχετισμοί που
συνδέουν τα ναρκωτικά αποκλειστικά με ασθένεια, αθλιότητα και θάνατο χωρίς να είναι
σε θέση να απαντήσουν γιατί είναι έτσι τα πράγματα.

Η αναφορά ναρκωτικών του περιοδικού Stern τον Φεβρουάριο του 2016 είναι ένα καλό
παράδειγμα: Παρουσιάζεται ως διαφωτιστικό, χρησιμοποιεί όμως στην εικονογράφηση του
μόνο σενάρια της απειλής και της πτώσης.

Πολιτικά πρόσωπα και άνθρωποι της δημόσιας σφαίρας παραιτούνται από τις θέσεις τους
όταν τους καταλογίζεται κάποια σχέση με οποιαδήποτε χρήση ναρκωτικών. Η χρήσηουσιών παραμένει στο καθεστώς ενός ηθικού παραπτώματος. Βέβαια όλοι κλείνουν ταμάτια όταν πρόκειται για νόμιμα ναρκωτικά όπως το αλκοόλ και τα ψυχοφάρμακα.

Η θέση πως ‘’η αποδοχή χρειάζεται αποδοχή’’ επιδιώκει να αναδείξει την αναγκαιότητα
μιας δομικής μεταβολής στην πολιτική των ναρκωτικών. Το βλέμμα για την κοινωνική,
πολιτισμική διάσταση από την μία πλευρά και η αλλαγή στις πολιτικές από την άλλη –
διαμορφώνουν μια εναλλασσόμενη σχέση, η οποία είναι ουσιώδης για μια μακροπρόθεσμη
διαδικασία μεταβολής:
Η πολιτική διαφοροποίηση χωρίς την πολιτισμική διασαφήνιση παραμένει κενή. Ο
πολιτιστικός διαφωτισμός χωρίς την πολιτική αλλαγή είναι τυφλός.
Για αυτόν το λόγο αυτό το δοκίμιο υπέρ του παραδείγματος της αποδοχής μας παραπέμπει
στην κοινωνική αλλαγή μέσα στην ίδια την πολιτική που ασκείται στο θέμα των
ναρκωτικών.

Αυτού του είδους η πολιτική στόχευση αλλαγής για να είναι βιώσιμη και συνειδητή πρέπει
να είναι κοινωνικά και πολιτισμικά αποδεκτή. Αλλαγή δεν μπορεί να σημαίνει μόνο:

«Αλλαγή στους τρόπους σκέψης των ‘’ειδικών’’ στην κοινωνική εργασία, στην θεραπεία,
στην πολιτική και στο δίκαιο. Αλλά και αλλαγή στον τρόπο σκέψης των πολιτών μιας
ανοιχτής κοινωνίας. Επομένως μεταβολή όλων εκείνων των πραγμάτων στα οποία στόχευε
και στοχεύει κάθε διαφωτισμός. Αν θέλουμε να εμφυτεύσουμε δομικά την αποδοχή
απέναντι στο ζήτημα των ναρκωτικών και την κατανάλωση τους – τότε αυτή η δομική
μεταβολή που έχουμε στο νου μας πρέπει να συνοδεύεται από πολιτικές/πολιτισμικές
αναφορές. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί μόνο δημοσιεύοντας κείμενα και βιβλία που
προωθούν με διαφωτιστικές προθέσεις την αλλαγή του Λόγου (Diskurs).

Ένας δημόσιος λόγος που αντιτίθεται στις εγκατεστημένες λογικές και θεσμοποιήσεις είναι
απαραίτητος. Η Open Society Foundation τα ονομάζει Social Awareness Projects
(κοινωνικά προσχέδια επίγνωσης). Προσχέδια ευαισθητοποίησης τα οποία εργάζονται
πάνω στα στερεότυπα και τις προκατασκευασμένες ιδεολογικές παραστάσεις με σκοπό
την διόρθωση τους.
Γιατί δεν μπορεί να υπάρξει καμία πολιτική αλλαγή χωρίς κοινωνική και πολιτισμική
αποδοχή η οποία είναι σε θέση να κατανοήσει ότι: ‘’The War on Drugs is over’’.

Πολιτική ναρκωτικών βασισμένη στην αποδοχή και πολιτισμικός διαφωτισμός
Σε ότι αφορά τα προαναφερόμενα δεν πρόκειται για σχέσεις αποκλεισμού: Η πολιτική
επεξεργασία δεν είναι δευτερεύουσα σε σχέση με την πολιτισμική ευαισθητοποίηση. Με
τον ίδιο τρόπο η σημασία του ιατρικού, νομικού και πολιτικού διαφωτισμού δεν μπορεί να
υποτιμηθεί συγκρινόμενη με τις πολιτισμικές επεξεργασίες γύρω από το ζήτημα των
ναρκωτικών. Πολύ περισσότερο πρόκειται για μια συμπληρωματική σχέση και συνέργεια
στην βάση μιας κοινής στόχευσης.

Επιδιώκουμε να εισάγουμε μια ορθολογική πολιτική
ναρκωτικών και μια λογική στην κοινωνική σχέση του καθενός με το αντικείμενο ναρκωτικά
ώστε να μπορέσει να στηριχθεί η απαραίτητη δομική μεταβολή.
Ένα σημαντικό ζήτημα είναι η συνειδητοποίηση ότι ο πόλεμος ενάντια στα ναρκωτικά
ήταν μια λανθασμένη επιλογή που απέτυχε. Το να προετοιμάσουμε την συνείδηση μας γιαμια άλλη πολιτική ώστε σε κάποια στιγμή να είμαστε σε θέση να πούμε The War is over (ο
πόλεμος μας τελείωσε), είναι κάτι διαφορετικό.

Γιατί δεν πρόκειται ούτε στο μέλλον να βρεθούν μονοσήμαντες και ξεκάθαρες λύσεις.
Πιθανά όμως να υπάρξουν θεμελιώδεις βελτιώσεις που θα επιφέρουν λιγότερο πόνο και
θάνατο. Τα ναρκωτικά αποτελούν ένα φαινόμενο που μας προκαλεί σημαντική αμφιθυμία
καθώς συνδέεται με τον βιωμένο κόσμο και τις πολιτισμικές του αναφορές.

Η αλλαγή στην πολιτική των ναρκωτικών πρέπει να είναι ικανή να αποτελεί αντικείμενο
αφήγησης – αν θέλει να γίνει αποδεκτή. Η δική μας διήγηση δεν αποτελεί την μία και
μοναδική μεγάλη διήγηση σχετικά με ναρκωτικά και πολιτικές ναρκωτικών. Ως μια
πολυφωνική διήγηση έχει την αξίωση να μεταφέρει εντός μιας αφηγηματικής δομής την
ειδική γνώση των διαφορετικών εκδοχών της θεματολογίας γύρω από τα ναρκωτικά –
παραμένοντας κατανοητή. Εκτός από τα βιβλία, τις ιδιαίτερες παρουσιάσεις στο διαδίκτυο,

και τις ταινίες – φαίνεται πως μια σύγχρονη έκθεση τέχνης που χρησιμοποιεί με κριτική
διάθεση πολυμέσα και δυνατότητες αλληλεπίδρασης με το κοινό, να είναι μια
ενδιαφέρουσα και συμπληρωματική μορφή για την προσέγγιση του στόχου που είναι η
αλλαγή της πολιτικής και η ευαισθητοποίηση γι αυτήν την αλλαγή.

Aus dem Labyrinth – Eine Drogenausstellung
ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Φονική νηφαλιότητα – Απαγόρευση και ανθρώπινα δικαιώματα
Του Michael Kleim

Συμπέρασμα:

«Όταν οι άνθρωποι, μόνο και μόνο επειδή αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν μια
ψυχότροπη ουσία, περιθωριοποιούνται, οδηγούνται στον κοινωνικό αποκλεισμό και σε
καθεστώς παρανομίας – και όταν για τον οποιοδήποτε λόγο, γιατί η χρήση ναρκωτικών
ανήκει στον τρόπο ζωής τους, εκτίθενται τεχνηέντως σε κινδύνους για την υγεία τους και
την ζωή τους – τότε μπορούμε να ισχυριστούμε πως εδώ έχουμε να κάνουμε με μια μορφή
εχθρότητας προς το ανθρώπινο στοιχείο, η οποία απορρέει και συνυφαίνεται με φαινόμενα
ομαδικής ψυχολογίας.

Η απαγόρευση των ναρκωτικών δεν προστατεύει ούτε την υγεία του πληθυσμού ούτε τους
νέους ανθρώπους. Αντίθετα εκπροσωπεί μια αξιωματικά υποτιμητική ιδεολογία απέναντι
σε συγκεκριμένες προκαθορισμένες μορφές χρήσης ναρκωτικών και αυτό το κάνει με
αυθαίρετο τρόπο.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα, σε αντιστοιχία με άλλα κοινωνικά φαινόμενα, να μιλήσω για
φοβία ενώπιον των ναρκωτικών ουσιών.
Συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αποσταθεροποίηση της
δημοκρατίας είναι τα αποτελέσματα της απαγορευτικής πολιτικής.

Εξαιτίας αυτών, το ερώτημα για το πώς θα ξεπεράσουμε την απαγόρευση δεν αποτελεί
κάποια δευτερεύουσα στιγμή της πολιτικής πράξης – αλλά αγγίζει ουσιώδεις υπαρξιακές
στιγμές της κοινωνίας που ζούμε. Γι αυτό το λόγο το αίτημα για ελευθερία στην χρήση
ναρκωτικών ουσιών είναι μια καίρια υπαρξιακή απαίτηση της εποχής μας. Την ελευθερία
στα ζητήματα των ναρκωτικών την κατανοώ με ανάλογο τρόπο που καταλαβαίνω την
θρησκευτική ελευθερία.

Αυτό σημαίνει πως δεν είναι δουλειά του κράτους να αποφασίζει
ποια ναρκωτικά επιτρέπεται να χρησιμοποιούν οι πολίτες (αλκοόλ, καπνός, τζόγος). Οι
άνθρωποι πρέπει ως ενήλικοι και ώριμοι πολίτες να αποφασίζουν μόνοι τους.
Η διαρκής καταστολή του κράτους στην κατεύθυνση επιλεκτικής αποχής πρέπει να
αντικατασταθεί μέσω ενός συστήματος που θα ρυθμίζει κανονιστικά την διάθεση ουσιών –

λαμβάνοντας υπόψη καθοριστικές σημασίες προστασίας των καταναλωτών και των νέων
ανθρώπων».

Απόδοση από την γερμανική γλώσσα, Σκαρπίδης Κώστας
IO21.net