IO21

Eigensinn | Εκεί όπου ήταν Υπερεγώ, οφείλω και θέλω να αναδύομαι..

Αγαπητοί αναγνώστες..

Είμαστε στην ευχάριστη θέση να ανεβάζουμε στο δίκτυο την ιστοσελίδα μας επιθυμώντας να κατανοήσουμε και να μορφοποιήσουμε κάποιες στιγμές από την ζωή μας. Και να τις μοιραστούμε με τους περιηγητές.

Αυτό που έδωσε πνοή στο προσχέδιο και την επιθυμία για δημοσίευση, ήταν η τυχαία  ανακάλυψη (Apologie des Zufälligen, Otto Marquard, 1987 – Reclam) δυο μύθων σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, οι οποίοι προκάλεσαν αλυσιδωτές αντιδράσεις μέσα μας. Πρόκειται για τον αρχαίο ελληνικό μύθο της Ιούς και του Άργου Πανόπτη και για ένα γερμανικό παραμύθι που διέσωσαν οι αδελφοί Γκριμ, ’’το πεισματάρικο παιδί’’ (Das eigensinnige Kind).

Τον ελληνικό μύθο τον διηγήθηκε σε μια ανύποπτη στιγμή ένας παιδικός φίλος, το δεύτερο το συναντήσαμε σε ένα κείμενο της θεωρητικού της λογοτεχνίας Elisabeth Weber.

Αναφορικά με το σημαίνον Άργος Πανόπτης   προκύπτει το ερώτημα αν οι μεγάλοι γάλλοι φιλόσοφοι του 20^ου αιώνα που αναζήτησαν τα ίχνη της Obsession (Ψυχαναγκασμός) στις πηγές της κοινωνίας του ελέγχου γνώριζαν την αρχική προέλευση της λατινικής λέξης Panopticum. Πράγμα που χρήζει κάποιας διερεύνησης. Αναγνωρίζουμε πως αυτές οι δυο μυθικές αναφορές αποτελούν το έναυσμα και τους πυλώνες για το εγχείρημα μας.

Ακολουθώντας  ασυνείδητες διαδρομές, τις οποίες καλούμαστε να χαρτογραφήσουμε θέτουμε ως βασική μεθοδολογική προϋπόθεση  για εμάς το απαρέγκλιτο μιας σύζευξης ανάμεσα σε έρευνα και θεραπεία (Junktim zwischen Forschen und Heilen). Εργασία πάνω στο μύθο, εργασία της πολιτισμικής μνήμης, αυτοβιογραφία. Ως στρατηγικές ψυχικής επιβίωσης στα ερείπια ενός κόσμου παράλογου, απομαγικοποιημένου, χωρίς θεό.

Η συμβολική διαδικασία στις μέρες μας υπόκειται και συνυφαίνεται με τον ψηφιακό κώδικα. Η επανάσταση που προκάλεσε το διαδίκτυο επιτάχυνε την κατάρρευση των ηθικoπλαστικών  και φιλοσοφικών βεβαιοτήτων, ιδιαίτερα εκείνων νομικής – θεολογικής προέλευσης. Το βλέπουμε αυτό στην αναστάτωση που προκαλούν οι αποκλίσεις (queering, border-line) σε μια υποτιθέμενα στέρεη μέχρι πρόσφατα φυσιολογικότητα.  Η κοινωνιολογία βέβαια γνώριζε εδώ και δεκαετίες πως νορμάλ είναι το σύνηθες.

Σε μια εξωτερική στοιβάδα του ψυχισμού, το διαδίκτυο μας απελευθερώνει σταδιακά και σε συνέργεια με ψυχοδυναμικές διαδικασίες μόρφωσης κι ενδομόρφωσης (Bildung und Einbildung) από τις εντοπιότητες και τις γηγενείς εγγραφές του Υπερεγώ. Αν κατορθώσουμε αυτό το Υπερεγώ να γίνεται πιο απρόσωπο μπορούμε να κατοικήσουμε τους τόπους μας χωρίς να συγχέουμε τα εξωτερικά με τα εσωτερικά καταδιωκτικά αντικείμενα.  Είμαστε ωστόσο γυμνοί ενώπιον αδιόρατων δυνάμεων που μας συνθλίβουν και είναι πολύ δύσκολο να εντοπίσουμε τον εχθρό. Ενέχει καταθλιπτικούς κινδύνους να θεωρήσουμε πως βρίσκεται μόνον μέσα μας. Από την άλλη μεριά η παρανοϊκή επεξεργασία αποφορτίζει στιγμιαία αλλά δημιουργεί άλλης τάξης προβλήματα.

Καλούμαστε να μην χάσουμε τον προσανατολισμό μας. Οφείλουμε να μην ξεχνάμε το επώδυνο και πάντα ανοιχτό ερώτημα πόση αλήθεια μπορεί να αντέξει ένας άνθρωπος. Να επιμείνουμε στις αξίες της γνώσης, της αγάπης και της επανόρθωσης. Ίσως αυτό να αποτελέσει μια ηθική υποχρέωση απέναντι στον εαυτό μας και τον πλησίον. Έχουμε το δικαίωμα να προσδοκούμε πως το Ίντερνετ δεν θα αποτελέσει μόνον ένα εργαλείο ελέγχου.

Εφόσον ευσταθεί ο ισχυρισμός πως:

«Το δίκτυο εκφράζει την πολυπλοκότητα, την πολλαπλότητα, το νόημα των δυνατοτήτων και αφήνει χώρο για το τυχαίο, την απροσδόκητη συνάντηση, την απρόβλεπτη συνάντηση διαφορετικών σκέψεων. Η εργασία του ασυνειδήτου στην ανεξάρτητη πολυμορφία της είναι το μεγάλο δίκτυο στο οποίο υπόκεινται όλες οι δημιουργικές διαδικασίες».

(S. Abadi 2003, ‘’Between the frontier and the network: notes for a metapsychology of freedom’’).